“Arhitektura prethodne civilizacije – Kultura građenja i duh modernizma u Jugoslaviji u periodu 1945-1990”, autora Adnana Zoranića, je nova knjiga u izdanju Internacionalnog univerziteta u Sarajevu, koja je nedavno štampana i spremna za čitanje. Knjiga je u B5 formatu s ukupno 264 stranice i velikim brojem ilustracija. Autor je diplomirani inžinjer arhitekture i doktor tehničkih nauka iz oblasti arhitekture i urbanizma te vanredni profesor na programu za arhitekturu Internacionalnog univerziteta u Sarajevu.
“Arhitektura prethodne civilizacije – Kultura građenja i duh modernizma u Jugoslaviji u periodu 1945-1990” je rezultat autorovih osobnih afiniteta, dugogodišnjeg interesovanja i istraživanja moderne arhitekture na prostoru i u vremenu postojanja socijalističke Jugoslavije.
Spomenuto naučno djelo tematizira razvoj i postojanje modernističke arhitekture i urbanizma u socijalističkoj Jugoslaviji, o čemu prof.dr. Edin Jahić u svojoj recenziji kaže:
„Istraživanje, sistematiziranje i izrada publikacije na temu arhitekture socijalističke Jugoslavije u periodu od 1945. do 1990. godine predstavlja vrijedan poduhvat koji bi trebao privući pažnju stručne ali i šire javnosti.
U vremenu bezdušnog „trošenja“ raspoloživog urbanog prostora i stremljenja ka što većem profitu, objavljeni rad će nesumnjivo pokazati u kojoj se mjeri tokom protekle „civilizacije“ vodilo računa ne samo o pravilima, propisima i standardima, nego prije svega o osnovnim postulatima arhitektonske struke i humanosti gradnje zgrada.“
Knjigom se problematizira uvjetovanost arhitektonskog i urbanog razvoja uslijed specifičnih društveno-političkih okolnosti, tada stvorenim socijalnim i vrijednosnim sustavom, te općenitim društvenim i kulturnim okruženjem u bivšoj državi. Fenomenološku pojavu širokog prihvaćanja moderne arhitekture tokom spomenutog razdoblja, autor objašnjava kao komplementarnu refleksiju primarne orijentacije i dominantnih tendencija tadašnjeg društva.
Kroz brojne studije slučaja i prezentacije različitih vrsta objekata, sistematiziranih u skladu s arhitektonskom tipologijom, u knjizi se istražuju veze i uvjetovanost arhitektonskog razvoja i društvenog okruženja.
Istaknuti slovenski arhitekt i teoretičar arhitekture Dr. Andrej Šmid kroz recenziju knjige apostrofira nekoliko ključnih aspekata knjige:
„S mnogo stručne i naučne discipline (a i elegance tekstopisca) autorova namjera je bez prigovora uspjela – dobili smo kompendij jasno razvrstanih tipova gradnje s definicijama mjerila kvaliteta i s time dobro razrađen naučni aparat koji se može koristiti u svim sličnim prilikama istraživanja novih studija primjera.“
„Često nezapažena simbioza prošlih monografija s područja urbanizma i arhitekture SFRJ u diskurzu dr. Zoranića decentno je razotkrivena, a za razumijevanje konteksta jako je ažurna – posredstvom autora koji opisuje stambene komplekse jasnije je prezentirana njihova ambijentalnost, a izvrsno je uspostavljena i veza između novih urbanih sredina i fenomena muzičke produkcije rock ‘n’ rolla i Novog vala.“
„Glavna vrijednost ovog djela dr. Zoranića je edukativna: namjenjena je nesebičnom proslijeđivanju znanja svima koji su zainteresirani, bilo stručnjaci, naučnici ili studenti. Konsekutivan tretman, koji čitaoca uvodi i vodi kroz raspravu, s jedne strane je vođen elegantno i bez tenzija, a s druge je inženjerski precizan i poštuje pravila akademske didaktike i transfera znanja.“
„Pored toga, kao bonus i nehotice, s prezentacijom svoje teze o kulturi građenja, uspjelo mu je taj fenomen originalnosti društvene, umjetničke i kulturne produkcije SFRJ definirati i nepovratno locirati u srednjoevropski vremenski, duhovni i geografski prostor.“
Umjesto zaključka navodimo, kroz recenziju izneseno mišljenje Prof. Dr. Adnana Pašića, o značaju ovakvih istraživanja:
„Predmetno istraživanje dio je širokog spektra recentnih aktuelnih istraživanja i valorizacije civilizacijskih, kulturnih i socijalnih dostignuća nastalih na ovim prostorima u drugoj polovini 20 stoljeća. U širokom spektru recentnih istraživanja iz oblasti kulture posebno mjesto zauzimaju studije posvećene visokim dometima urbanizma, arhitekture i dizajna ovog perioda, kojima svakako pripada i ova knjiga.“
“Arhitektura prethodne civilizacije – Kultura građenja i duh modernizma u Jugoslaviji u periodu 1945-1990” je namijenjena istraživačima i teoretičarima s područja arhitekture i urbanizma, historičarima umjetnosti, arhitektima i studentima arhitekture, ali zbog širokog spektra tema i mnogim drugima zainteresiranim za historiju, društvo i kulturu.
“Architecture of the previous civilization – Building culture and the spirit of modernism in Yugoslavia in the period 1945-1990“, by Adnan Zoranić, is a new book published by the International University in Sarajevo, which was recently printed and ready to read. The book has a B5 format with 264 pages altogether and a big number of illustrations. The author is a graduate engineer in architecture and doctor of technical sciences in the field of architecture and urbanism, and an associate professor at the architecture program of the International University in Sarajevo.
