Razumijevanje kako jedan fenomen vodi drugome, može pomoći u stvaranju širokog prikaza onoga što je čovječanstvo proizvelo tokom godina. U historiji arhitekture, zanimljivo je razumjeti posvećene stilove koji su se tokom vremena pojavili kao reakcije na ono što je do tada bilo proizvedeno.

Shodno tome, predstavljamo neke od najutjecajnijih arhitektonskih stilova i pokreta u historiji:

Klasična arhitektura

Stara Grčka, period između 7. i 4. stoljeća prije Krista. Poznato je po velikim religijskim hramovima izgrađenima u kamenu, dizajniranim po principima reda, simetrije, geometrije i perspektive. Značajna su načela “arhitektonskih redova”: Dorski, Jonski i Korintski. Najveći rad Klasične arhitekture je Partenon. Izgrađen u Atenskoj Akropoli u V. stoljeću prije Krista.

Romanska arhitektura

Razvijena u Evropi između 6. i 9. stoljeća, ovaj arhitektonski stil ima veliki odnos sa historijskim kontekstom. U razdoblju kada su evropske zemlje bile u ratu i pod stalnim invazijana, zgrade inspirisane antičkim Rimom, obilježile su masivne i otporne zidove i minimalne otvore u polukružnim lukovima. Jedno od najznačajnijih djela ovog stila je katedrala Santiago de Compostela u Španjolskoj. Izgrađena je tokom križarskih ratova, i predstavlja najveći proizvod ovog stila.

Gotička arhitektura

Ono što danas poznajemo kao gotičku arhitekturu bilo je izvorno nazivano Opus Francigenum, ili “francuski rad”, nastao u kasnom srednjem vijeku u Francuskoj, između 900. i 1300. Tek se u prosvjetiteljstvu pojaviloime “gotika”, koje se odnosilo na vertikalnu i veličanstvenu arhitekturu proizvedenu u tom razdoblju. Glavna gotička djela odnose se na crkve i katedrale sa oštrim lukovima i rebrastim svodovima. Većina gotičkih građevina smatraju se UNESCO-vom svjetskom baštinom: kao što su katedrala Notre Dame i katedrala Reims.

Barokna arhitektura

Počinje u 16. stoljeću pod monarhističkim režimom u Europi. Barokna arhitektura se može vidjeti i u vjerskim građevinama. Koristeći ukrase i elemente koji su nastojali stvoriti dramatičan smisao – naročito kontrast svjetla i mraka – barokna arhitektura promatrala je konstrukcijske elemente kao platforme za ukrašavanje. Jedan od ranijih primjeraka ovog stila je crkva Gesu u Rimu, koja ima prvu istinsku baroknu fasadu.

Neoklasična arhitektura

Od 18. stoljeća nadalje, neoklasična arhitektura nastojala je oživjeti klasične grčke i rimske građevine. Njezin je izraz snažno povezan s društvenim i ekonomskim kontekstom, industrijskom revolucijom u Evropi. Oživljavanje evropske kulturne produkcije donijelo je arhitekturu orijentisanu na racionalnu simetriju kao odgovor na baroknu arhitekturu. Ovaj se pokret nastavlja sve do 19. stoljeća i manifestira se u različitim zemljama.

Art Nuvo

Art Nuvo izvorno je služio kao vodič za nekoliko disciplina od arhitekture do slikarstva, dizajna namještaja pa sve do tipografije. Kao reakcija na eklektične stilove koji su dominirali Evropom, Art Nuvo se manifestirao kroz arhitekturu u ukrasnim elementima: zgrade s puno zakrivljenih i sinusnih linija poprimale su ornamente inspirirane organskim oblicima poput biljaka, cvijeća i životinja, kako u smislu dizajna, tako i u smislu boje. Prve objekte ovog stila dizajnirao je belgijski arhitekt Victor Horta, međutim, autor najvećeg broja amblemskih primjeraka je francuz Hector Guimard.

Art Deco

Art Deco se pojavio u Francuskoj neposredno prije svjetskog rata i baš kao i Art Nuvo, utjecao je na nekoliko područja umjetnosti i dizajna. Auguste Perret, francuski arhitekt i pionir u korištenju armiranog betona, bio je odgovoran za projektovanje jedne od prvih Art Deco konstrukcija. Perretov Theatre Champs-Elysées (1913.) ujedinjuje karakteristike pokreta i označava odstupanje od Art Nuva.

Bauhaus

Bauhaus je rođen u prvoj školi dizajna na svijetu krajem 20. stoljeća. Ugrađen je u diskurs koji se protezao od dizajna namještaja do plastičnih umjetnosti i avangardnog stava u Njemačkoj. Odnos između industrijske proizvodnje i dizajna proizvoda bio je od ključne važnosti za arhitektonske prijedloge škole, usvajanjem visoko racionaliziranog stava prema dizajnu. Jedan od njegovih osnivača, Walter Gropius, primijenio je revolucionarne metode poučavanja i primijenio ta načela u moderne i funkcionalne radove.

Moderna

Modernizam se rodio u prvoj polovici 20. stoljeća. Može se reći da je započeo u Njemačkoj s Bauhausom, ili u Francuskoj sa Le Corbusierom ili u SAD-u sa Frankom Lloyd Wrightom. Međutim, doprinos Le Corbusiera u razumijevanju moderne arhitekture je najistaknutiji, naročito zbog njegove sposobnosti da sintetizira pravila koje je usvojio u svojim djelima, dizajnu i diskursu. Primjer je njegov manifest iz 1926. “Pet tačaka nove arhitekture”, također poznat kao Pet tačaka moderne arhitekture.

Postmoderna

Od 1929. počinje lanac kritike moderne arhitekture i nastavlja se sve do kasnih 1970-ih. Postmoderna arhitektura ispituje neke od središnjih načela modernizma iz nove kompozicijske perspektive, kako u diskursu tako i u izgrađenim djelima. Zbog toga su usvojene različite strategije za ispitivanje, ponekad upotrebom ironije, a nekad intenzivnim interesom za popularnu kulturu.

Dekonstruktivizam

Dekonstruktivizam potječe iz 1980-ih i postavlja pitanja propisa i procesa dizajna te inkorporira nelinearnu dinamiku. Dekonstruktivizam se odnosi na dva glavna pojma: dekonstrukcija (literarna i filozofska analiza demontaže tradicionalnog modela razmišljanja; i konstruktivizam (umjetnički i arhitektonski ruski pokret s početka 20. stoljeća). Značajan događaj za dekonstruktivizam bio je 1988 – MoMA izložba kustosa Phillip Johnson-a. Tu su okupljena djela poznatih imena kao što su: Peter Eisenmana, Frank Gehri, Zaha Hadid, Rem Koolhaas, Daniel Libeskind, Bernard Tschua i Wolf Prix.

m-Kvadrat