Iako je na prvi pogled jasno da se radi o novoj zgradi projektovanoj u duhu vremena u kojem živimo, posmatrajući fasadu teško je oteti se utisku da je utjecaj arhitektonskog naslijeđa iz vremena komunizma izuzetno jak i da je arhitektura tog vremena poslužila kao inspiracija arhitektima u projektovanju ovog objekta.
Piše: arhitekta i istoričar arhitekture
Ako prihvatimo ustaljeno mišljenje da je Pariz najljepši grad Zapadne Evrope, onda je Bukurešt zasigurno najljepši grad Istočne Evrope sa svim odlikama zapadne arhitekture i urbanizma. Naziv grada izveden je od riječi „bucurie“ što na rumunskom jeziku znači radost. Fizički relativno daleko od francuske prijestolnice, glavni grad Rumunije je evropska metropola u punom smislu te riječi sa nevjerovatnim spojem istorijskih neo-stilova i komunističke arhitekture Istočnog bloka. Pa ipak, porediti Bukurešt sa bilo kojim drugim evropskim gradom je nezahvalno, jer je rumunska prijestolnica jedinstvena i kulturološki i arhitektonski predstavlja mozaik sastavljan kroz različite istorijske periode. Popularnost italijanskih, austrijskih, njemačkih, francuskih, čeških, pa i skandinavskih gradova stavila je potpuno neopravdano gradove istočnog dijela Evrope u drugi plan. Ti gradovi kulturološki predstavljaju jedinstvene primjere sudara dva svijeta – Istoka i Zapada, i kao takvi nude raznovrsne kulturne, zabavne, naučne i sportske sadržaje svojim stanovnicima, ali i sve brojnijim turistima. Bukurešt oduševljava svojom neposrednošću, svojim arhitektonskim naslijeđem, sa jedne strane svojim širokim avenijama i velikim parkovima, i sa druge strane različitim arhitektonskim stilovima i tipologijama.
Na prijestolnicu Rumunije jak pečat je ostavila arhitektura iz vremena komunizma, pa je tako i novogradnja koja je uslovljena nezavidnom ekonomskom situacijom u zemlji pod jakim utjecajem ovog perioda. Zanimljivo je posmatrati novu arhitekturu grada koja je nastala na temeljima arhitekture komunizma sa utjecajem globalnih tokova u savremenoj arhitekturi Zapadne Evrope. Brojni su primjeri novih arhitektonskih objekata koji su dizajnirani u duhu savremene interpretacije „komunističke arhitekture“ i to mnogo više kada su oblikovnost i estetika u pitanju, a mnogo manje kada su u pitanju dimenzije i volumeni. Kako izgleda spoj odlika javne arhitekture u pogledu oblikovnosti i stambene arhitekture u pogledu funkcije kroz savremenu interpretaciju arhitekture iz perioda komunizma vidljivo je na primjeru urbane vile MORA u Bukureštu. Ovu stambenu zgradu površine 2020 m2 projektovao je arhitektonski studio ADN Birou de Arhitectura, a na projektu su radile arhitekte Adrian Untaru, Andrei Șerbescu, Bogdan Brădăţeanu, Marius Dumitrașcu, Ruxandra Bardaș i Carmen Petrea. Građevinski radovi na objektu su završeni 2014. godine. Iako se radi o prostorno relativno maloj intervenciji, kvalitetom gradnje i estetskim karakteristikama učinjen je korak naprijed u odnosu na trenutno stanje arhitekture u Rumuniji.
Pojam urbana vila označava stambeni objekat niže spratnosti koji je podjeljen na nekoliko zasebnih stambenih jedinica i najčešće se povezuje sa visokim životnim standardom. Ovaj koncept je postao jako popularan jer nudi sintezu najboljeg iz individualnog stanovanja i iz kolektivnog stanovanja. Urbana vila MORA smještena je u istorijskom centru Bukurešta koji ima izuzetne kulturno-istorijske vrijednosti sa početka XX vijeka i iz perioda neposredno nakon Drugog svjetskog rata. Radi se o elitnom rezidencijalnom dijelu grada sa jasno definisanim strogim pravilima kada je u pitanju izgradnja novih objekata. Pa ipak, nedavno izgrađeni objekti i nestručno adaptirani postojeći objekti ugrozili su ovu gradsku četvrt i njene kulturno – istorijske vrijednosti. Tako da je najveći izazov arhitektonskog tima ADN Birou de Arhitectura bio da se ne ugrozi integritet okruženja, a ipak projektuje zgrada dostojna tog istog okruženja. Urbana vila MORA se sastoji od nekoliko prostranih stanova posebno dizajniranih i opremljenih najsavremenijom tehnologijom. Objekat je projektovan za izuzetno zahtjevne klijente tako da ponudi visok kvalitet života, što pretstavlja svojevrstan izuzetak kada je u pitanju stambena arhitektura Rumunije.
U podzemnoj etaži smještene su ostave i garaže za različito projektovane stanove od kojih svaki zauzima po jedan sprat i od kojih su svi osim onog u prizemlju orjentisani na sve četiri strane svijeta. Na trećem i četvrtom spratu nalazi se penthouse, a ravni krov je iskorišten za otvorenu terasu sa koje se pruža pogled na grad. Komunikacije u zgradi su omogućene preko luksuzno opremljenog ulaznog hola iz kojeg u stanove vode stepenište i lift. Svaki od stanova sadrži otvoreni dnevni boravak sa trpezarijom i kuhinjom i velikom lođom. Minimalistički dizajn svih kuhinja odlikuju ravne linije sa bijelim plohama u visokom sjaju. Intimniji dio stana čine spavaće sobe sa posebnim kupatilima i garderoberima. Pored pratećih prostorija u svakom stanu se nalazi i radna soba koja je funkcionalno postavljena tako da spaja dnevni boravak sa dijelom sa spavaćim sobama. Stanovi su jednosobni, dvosobni, trosobni i najveći od njih, penthouse je četverosoban.
Posebna pažnja posvećena je osiguranju prirodne svjetlosti koja uz visoke stropove doprinosi ugodnoj atmosferi boravka u stanu. Podovi su urađeni u hrastovom parketu, a rasvjeta je postavljena u ravni stropova. Na prostrane lođe pristupa se preko velikih staklenih portala u aluminijskim ramovima. U enterijeru objekat se ne razlikuje od objekata iste namjene izgrađenim na prostoru Zapadne Evrope. U eksterijeru, iako poprilično savremeno i univerzalno oblikovan, objekat gradi dobru vezu sa okruženjem i sa specifičnim istorijskim kontekstom.
Fasada urbane vile MORA presvučena je kamenom što joj daje monumentalan izgled i što nije tako čest slučaj kada su stambeni prostori u pitanju. Pošto ni jedan od stanova u zgradi nije potpuno isti to se odrazilo i na prozorske otvore na fasadi koji su izvedeni u obliku uskih proreza ispunjenih staklom, ili velikih staklenih površina nestandardnih dimenzija. Iako fasadom dominiraju kamen i staklo koji se smatraju „hladnim“ materijalima, objekat odaje utisak topline zahvaljujući odnosu masa; punog i praznog što je ostvareno preko lođa i odnosa svjetla i sjene. Različite dimenzije prozora i lođa koje se prema ulici otvaraju pod različitim uglovima u odnosu na osnovu doprinjeli su dinamičnosti enterijera projektovanog tako da zadovolji najviše estetske zahtjeve korisnika. „Kameni kaput“, kako su arhitekte nazvale fasadni omotač ima za cilj da objektu da izgled monolitne cjeline i podigne estetiku fasade na viši nivo. Detalj uglova na fasadi koji daju plastičnost i monumentalnos objektu nije nov u arhitekturi, ali je na urbanoj vili MORA majstorski iskorišten.
Stambeni objekat – urbana vila MORA predstavlja dobar primjer savremen arhitekture Bukurešta kroz koji je postignut visok nivo kvalitete života i visok nivo kvalitete izvedbe prilikom čega je posebna pažnja posvećena izvedbenim detaljima. Iako je na prvi pogled jasno da se radi o novoj zgradi projektovanoj u duhu vremena u kojem živimo, posmatrajući fasadu teško je oteti se utisku da je utjecaj arhitektonskog naslijeđa iz vremena komunizma izuzetno jak i da je arhitektura tog vremena poslužila kao inspiracija arhitektima u projektovanju ovog objekta.
