_________________

Projektant: Arhitektonsko građevinsko geodetski fakultet

Autori: Saša  i Malina Čvoro

Godina projektovanja: 2011 – 2012.

Godina realizacije: 2012 – 2021.

Površina: 6,900,00 m2

U procesu izgradnje nove zgrade Arhitektonsko–građevinsko-geodetskog fakulteta u Banjoj Luci, osnovni je zadatak autora bio postavljanje novih vrijednosti u specifičnom prostoru Univerzitetskog grada, uspostavljanje reda u njegovoj morfološkoj strukturi a u skladu sa prostornim kontekstom i potrebama budućeg objekta. Nasljeđeni vojni kompleks kojim danas gazduje Univerzitet specifičan je prostor bogat parkovskim strukturama, travnatim površinama i zaštićenim dendro fondom. U urbanističkom smislu ovo je heterogena grupacija objekata potpuno različite namjene, vremena izgradnje, arhitektonskog oblikovanja i materijalizacije. Kroz realizaciju usvojene strategije razvoja Univerziteta, pojavljuju se potrebe za novim sadržajima i funkcijama, koji zahtjevaju i nove prostorne intervencije: aktiviranje postojećih prostornih kapaciteta naslijeđenih struktura i izgradnju novih objekata.

Postojeća zgrada “Tereza” koja je predmet adaptacije, nadogradnje i dogradnje, a namjenjena je novim potrebama Arhitektonsko–građevinsko-geodetskog fakulteta, smještena je u centralnom dijelu Univerzitetskog grada. Zgrada je izgrađena 1889. godine i služila je za vojne potrebe. Pravilnog je oblika sa osnovom koja se razvija podužno u pravcu sjever-jug i prostorijama jednostrano orjentisanim na istok i zapad. Građena je u masivnom sistemu, sa zidovima od pune opeke i horizontalnim i vertikalnim serklažima za ukrućenje. Objekat se nalazio u lošem stanju: vanjski zidovi su oštećeni i postoji mjestimična pojava vlage, svi prozori  i vrata su od drveta, u lošem stanju i neophodna je bila kompletna zamjena. Objekat nije bio godinama u funkciji i nema sproveden instalacioni sistem. Problem oblikovanja i organizacije dogradnje autori su posmatrali u odnosu na cijeli objekat i na njegove postojeće nivoe – etaže. Najvažnije je bilo uspostavljanje prostorno-organizacione koordinacije postojećih etaža i nadogradnje, ali i svih vizuelno-oblikovnih elemenata. Za arhitektonsko ostvarenje koje predstavlja intervenciju na postojećem, prethodno izgrađenom objektu trebalo se suočiti sa balastom preduslova i prepreka, zadatih kako fizičkom strukturom zatečenog korpusa tako i širim arhitektonsko – urbanističkim kontekstom lokacije.

02

03

04

06

OBLIKOVANJE

U funkcionalnom i oblikovnom smislu, predviđena je inovativna remodelacija postojećeg objekta “Tereza”, sa ciljem da se doprinese novom vizuelnom identitetu Univerzitetskog grada. U projektantskom postupku je jasno stavljeno do znanja da je riječ o nadogradnji i dogradnji, nedvosmisleno postavljajući liniju između starog i novog. Postojeća zgrada sa tradicionalnim stilskim elementima, nadovezuje se na savremeno i jednostavno oblikovan dograđeni dio objekta, bez strukturalnih pojedinosti, osim elemenata za zaštitu od sunca koji su ritmično postavljeni i ne razbijaju jedinstvo površina.

Unutrašnji prostor zgrade otkriva se prema korisnicima preko pristupnog platoa cijelom visinom svog prozračnog centralnog hola, dajući nam uvid u sve ono što se događa unutar objekta. Odnos postojećeg objekta i volumena novoplaniranog dijela zgrade fakulteta je uravnotežen. Prostorni koncept povezivanja i “pomirenja” razlika baziran je na sintezi ova dva kubusa ostakljenim centralnim holom koji se proteže kroz sve etaže po visini. Osnovni oblikovni element objekta je tako nastala centralna natkrivena ulica, zenitalno osvjetljena. Ovdje je ostvarena velika gustoća prostornih preklapanja, dinamičan foaje pun galerija, mostova, prodora, vizura i niša. Arhitektura novog objekta redukovana na ambalažu a u prvi plan izbija prozračni hol, stakleni kubus koji povezuje novo i staro zdanje. On je ono “više” što građevinu na određeni način čini posebnom.

PROGRAM

Predviđeni novi objekat fakulteta je spratnosti P+3 na postojećem dijelu, te Po+P+3 na dograđenom dijelu objekta. Horizontalni gabariti objekta prema centralnoj pješačkoj aleji u Univerzitetskom gradu su definisani prostorno planskom dokumentacijom, a ostali u skladu sa prostornim i funkcionalnim potrebama objekta i realnim mogućnostima na lokaciji. Zbog svojih gabarita, strukture i konstruktivnog sistema postojeći objekat “Tereza” sa nadogradnjom projektovan je kao administrativna cjelina fakulteta. Ovdje su smješteni dekanat, kabineti za nastavnike i biblioteka sa čitaonicom. Dograđeni dio zgrade prvenstveno je planiran kao nastavni, sa predavaonicama, učionicama i laboratorijama. Predloženo arhitektonsko rješenje u funkcionalnom smislu logično postavlja centralnu poziciju velikog amfiteatra koji je orijentisan ka holu i definiše bazne komunikacione pravce unutar i između objekata.

ENERGETSKA EFIKASNOST

Projekat nove zgrade Arhitektonsko-građevinsko-geodetskog fakulteta u Univerzitetskom gradu u Banjoj Luci za autore je podrazumjevao primjenu principa energetske efikasnosti, specifičnih standarda i inteligentnih sistema. Obim i karakter konkretnih mjera energetske efikasnosti određen je prije svega projektovanim energetskim performansama buduće zgrade, koje maksimalnu potrošnju energije za grijanje /i hlađenje/ objekta određuju u iznosu do 30 kWh/m2 godišnje, potrošnju primarne energije 120 kWh/m2 godišnje, a vazdušnu nepropusnost vanjskog omotača n50 ≤ 0,6 h-1. Kao osnovni izvor toplotne energije u objektu, predviđene su toplotne pumpe sistema voda – voda. Istražna ispitivanja izdašnosti bunara na lokaciji, izvršena početkom 2012. godine, ukazala su na pojedinačni kapacitet izvora vode oko 3,5 l/s u zimskom periodu, minimalne temperature bunarske vode 12 ºC, a u ljetnjem periodu maksimalne temperature od 15 ºC. Ukupno dobijene vrijednosti sa četiri istražne bušotine u potpunosti zadovoljavaju potrebe buduće zgrade za energijom neophodnom za grijanje i ventilaciju. Predložene mjere za energetsku optimizaciju u novoprojektovanoj zgradi Fakulteta, su dio integralnog arhitektonskog rješenja rekonstrukcije, adaptacije, dogradnje i nadogradnje postojećeg objekta „Tereza“.

REALIZACIJA

Radovi prve faze izgradnje zgrade Arhitektonsko-građevinsko-geodetskog fakulteta počeli su tokom 2012. godine a okončani u 2014. godIni  usljed izostanka finansijskih sredstava. Podrazumijevali su izvodjenje grubih građevinskih radova. U vremenskom periodu od marta 2014. do januara 2018. godine došlo je do pojavljivanja određenih oštećenja na postojećoj i novoizvedenoj zidanoj i armirano betonskoj konstrukciji, usljed djelovanja atmosferilija, jer objekat nije pokriven, kao i štete u unutrašnjosti objekta, jer gradilište nije zaštićeno. Početkom 2018. godine su nastavljeni radovi na zgradi fakulteta koji su podrazumjevali zatvaranje horizontalnih (krovnih) površina objekta, izradu atmosferskih kanalizacionih vodova i postavljanje dijela fasadne bravarije. Ovim je privremeno zaustavljeno dalje propadanje dosada izvedenih radova na izgradnji buduće zgrade fakulteta. Naredne aktivnosti planirane u 2021. i 2022. godini podrazumjevaće kompletno zatvaranje spoljašnjeg omotača objekta, a u cilju obezbjeđivanja dosada izvedenih radova i stvaranje preduslova za izvođenje radova na unutrašnjem uređenju objekta i njegovo konačno stavljanje u funkciju.