Infrastruktura Grada zasnovana na zakonskim odredbama, pa prema tome, sadržaj instalacionog tunela imat će sve potrebne podatke dostupne ovaštenom projektantu.

Izradio: Momir Radić  dipl.ing.građ.

1. UVOD

Koristeći karakteristike planinske bujičarske rijeke kao i varijacije u protoku tokom godine, nameće se obaveza zaštite priobalja od plavnog vala u gornjem toku pri ulasku u grad i izradom zaštitnih nasipa u donjem toku do ušća u rijeku Bosnu-dio ravničarskog toka. Srednji dio toka je sa uređenim obalama, ali je u ljetnim mjesecima uglavnom otvoreni kanal fekalnih i industriskih otpadnih voda, koji zaudara. Početna, osnovna ideja bila je prikupljanje preostale nekanalisane fekalne i oborinske vode, te svodeći ih u zatvorteni kanalizacioni tok ispod korita rijeke, sigurnosno ih odvesti u gradski prečisčivač otpadnih voda.  Baveći se njome, sagledavajući rješenja, nametnula se logična zamisao o izgradnj instalacionog tunela, kolektora i objedinjenje infrastrukture Grada ispod korita rijeke.

Ideja INSTALACIONOG TUNELA, je realna mogućnosti trajnog rješenja infrastrukture Grada. Samo radikalan, temeljit zahvat u prikupljanju preostale kanalizacione mreže koja se slobodno izlijeva u korito rijeke, njihovim će objedinjavanju u zatvoreni kanalizacioni sistem dati će čistu rijeku Miljacku. U prvoj fazi, izgradnje instalaciskog tunela od Šeherčehajine ćuprije pa do Stupske petlje vezao bi na sebe najgušće dijelove Grada sa najvećnim brojem korisnika infrastrukture svih vrsta i karakteristika.

U ovoj prvoj fazi ideja sadrži:

–  glavnoi kolektor

–  instalacije  kolektora

–  podstanice  kolektora

–  rejonske sabirnice.

2. SADRŽAJ INSTALACISKOG TUNELA

Bez dvojbe osnovna ideja o prikupljanju, kanalisanju i odvodnji fekalne , oborinske i otpadne industriske vode je uslov da Miljacka ne bude otvoreni kolektor otvorila je mogućnost da uz izmještanje ispod korita uz sebe, a u tunelu objedini i ostalu infrastrukturu. Klektor treba u optimalnom, kako tehničkom tako i ekonomskom pogledu da riješi  i slijedeće bitne potrebe Grada:

–  odvod neprikupljene-preostale oborinske kanalizacije

–  otpadne industriske vode, za smještaj :

– glavne vodovodne arterije

– gasne instalacije

– instalacija za napajanje ečektro.mreže

– toplinskog cjevovoda

– kablovske internet instalacije

– zračne pošte

– telefonske instalacije

– ventilacionog kanala ,

– nosača liniskog krana kod transporta rezervnog  materijala i uređaja

– rasvjete kolektora.

Dužina ove faze je  cca 10 km, od Šeherčehajine ćuprije do Stupske petlje. Infrastruktura Grada zasnovana na zakonskim odredbama, pa prema tome, sadržaj instalacionog tunela imati će sve potrebne podatke dostupne ovaštenom projektantu.

3. POISTANICE  INSTALACISKOG TUNELA

PRISTUP KOLEKTORU

Bitan elemenat kolektora su podstanice na obalama Miljacke kao jedinim regularnim  mjestima za prikupčlanje i utok preostale neregulisane kanalizacije. Podstanice  su namjenjene za smještaj  svih potrebnih uređaja za pogon, pumpe, ventilacione pogone i instalacije, mjerne instrumente, montažu kablovskih glava kod zamjene  ili nastavak i kontrolu instalacija. Posebno je potrebno naglasiti ulaz u kolektor, ventilaciju, osvjetljanje  kao i transporter nosač kod zamjene instalacija, tj. kran  za prenos dijelova  instalacija prilikom montaže i zamjene. Rastojanje ulaza uslovljeno je postojećim poprečnim kanalizacionim vezama za glavni kolektor. Najpovoljniji položaj trebao bi da bude na mjestima postojećih poprečnih kanalizacionih tokova koji su uglavnom već na mjestima prirodnih vododokova. Veze poprečnih kanalizacionih kolektora na glavni su na podstanicama glavnog kolektora – instalacionog tunela. Ako uzmemo da je prva podstanica na Ramića banji, a završna u ovoj fazi Stupska petlja, to bi ostale trebaal biti na ušću pritoka – potoka – Miljacke, kao prirodna podijela padina na tokove. Sa desne strane to su Koševski potok, Sušica i Boljakov potok, dok su  sa lijeve strane: Bostrički potok, Ćobanija, potok Kovačići  i potok Vraca. Ako bi se ustrojilo da priključak na glavni kolektor bilo koje kanalizacije  bude samo preko podstanica, obezbjedio bi se čist vodotok Rijeke. Prema tome, podstanice su odredišta prohodnoh kanala poprečnih veza, kanalizacione mreže. Podstanice su na obalama Rijeke i među njima  mogu da se smjeste i neke za unošenje, transport i montažu kod zamjene cjevovoda.

4. REJONSKE SABIRNICE GLAVNOG KOLEKTORA

Prva faza uzgradnje instalacionog tunela – glavnog kolekora – preko podstanicaca, prihvatit će i kanalisati sadržaj postoječih kanalizacionih ispusta.  U  narednoj fazi  razvoja prerasle bi  u tunelske kolektore, kakvi su već izgrađeni nad Koševskim potokom i Sušicom, a djelomično i  Ramiča banjom.  Sa tim bi se rejonalizirala gradska infrastruktura sa svim osobinama  dobre organzacije kod održavanja i dogradnje. Svakako i ostali transferzalni kanalizacioni tokovi bi se trebali pretvoriti u instalac i one prohodne tunele  kojima bi instalacije prišle do težišta padinskih dijelova Grada. Ovaj zahvat dobit će pun efekat po izgradnji i rekonstrukciji svih sabirnica koje bi bile po ugledu na glavni kolektor i ,nema dvojbe, manjih gabarita iz prostog razloga što im je i potreba za instalacijama manja. Pored nabrojanog podstanice služe sa smještaj pogonskih  uređaja, mjernih uređaja , skretnice na vodovima, dovod zraka, ulaz osoblja za nadzor i održavanje. Pod podstanice je na nivou dna instalacionog tunela.

5. Pogovor

Čista rijeka u centru grada je  zdravlje, ukras i neprestalna čovjekova briga o njemu samom. Rijeka Miljacka je izvor najboljih mogućnosti za to. Uz niske bentove rijeka bi bila plovna za splavove i plovila niskog gaza.  Instalacioni tunel sa transverzalnim vezama smanjio bi prokop longituginalnih saobračajnica i omogućio prikupljanje razasute vode, jednog od najstarijih vodovoda u Evropi, krajnjim rokom za obnovom dotrajalog. Izgradnja tunela ispod korita Rijeke u startu, kao građevinski objekat ima prednosti: riješeni imovonsko-pravni odnodi, širok front rada koji uz dobru pripremu znatno skraćuje vrijeme izgradnje. Ovdje nisu spomenuti i druge pogodnosti kao što su plitka jezera u gornjem toku i sve ono što živa voda u svom toku pruža. O cijeni koštanja kod realizacije ove ideje može dati samo investicioni program kao najvažniji ekonomsko-tehnički, a danas neizostavni ekološki elaborat,  podržan stručom analizom multidisciplibarne znanstvene komisije.

Using the characteristics of the mountain torrential river as well as the variations in the flow during the year, the obligation to protect the coast from the flood wave in the upper course at the entrance to the city and by creating protective embankments in the lower course to the mouth of the Bosna River – part of the plain course – is imposed. The central part of the stream has an attractive coast, but during the summer months, it is essentially an open canal of fecal and industrial wastewaters, that has a repulsive smell. The primary, basic idea, was to collect the leftover fecal waste and rainwater out of the canal, leading them to the closed sewage flow under the river, safely leading them to the city’s wastewater processor. Dealing with the problem, and trying to find a solution, the logical idea of building an installation tunnel, collector and unifying the infrastructure was imposed.