Piše: Slobodan Maldini
Ričard Rodžers baron od Riversajda, pionir i predvodnik najistaknutijih pravaca u savremenoj arhitekturi – metabolizma, strukturalizma, haj-teka, postmodernizma, znameniti laureat visokih svjetskih priznanja – zlatne medalje Kraljevskog instituta britanskih arhitekata (1985) i Prickerove nagrade (2007), preminuo je u Londonu u 88. godini. Pažnju svjetske javnosti privukao je projektujući zajedno sa italijanskim kolegom Rencom Pjanom kontroverznu zgradu Centra Žorž Popmidu u Parizu (1971-1977), nesvakidašnje izloživši na njenim fasadama unutrašnje instalacije i stepeništa, obojivši ih primarnim bojama, što je podijeljena kritika nazvala „nečuvenom šalom u istorijskom centru Pariza“.
Imao sam sreću da se moji projekti nađu davne 1985. pored Rodžersovih u ambivalentnoj atmosferi Pariza na istorijskoj izložbi Vu de l’intérieur. Već tada sam svoj prvobitno ironičan stav prema „pariskom cirkusu“ Pjana i Rodžersa zamijenio iskrenim divljenjem prema hrabrosti dvojca da postmodernističkom zgradom poljuljaju istorijske dogme francuskog arhitekte gotičkog preporoda i restauratora srednjovjekovnih palata Viole le Dika i da, smelo reinterpretirajući modernizam, izlože pogledima unutrašnji skelet ove po mnogima sporne građevine. Isti princip metabolističkog ogoljavanja konstruktivnog i instalacionog sistema zgrade Rodžers je ponovio na upravnoj zgradi kompanije Lojd u Londonu (1984-1986), na kojoj je „neustrašivošću i agresijom“, među prvim postmodernistima u grupi sa Džejmsom Stirlingom, načinio ironične reference arhitektonskog jezika romantičnog klasičara Karla Fridriha Šinkela, iako bez primjene fundamentalnih principa klasicizma.
Istoricizam sadržan u Rodžersovoj filozofiji arhitekture ipak ga nije ograničavao da se vine u predele haj-teka, stila u kojem će zajedno sa Normanom Fosterom dugo vladati svjetskom arhitektonskom scenom. Kao ključna ličnost tog novog pristupa gradnji, donio je u vreme sedamdesetih velike promjene u primjeni visoke tehnologije u arhitekturi, unijevši koncept dizajna zasnovan na inženjeringu, konstrukciji i drugim neviđenim aspektima, kao što je manipulacija prostorom. Njegove zgrade su čistih površina, načinjene od lakih materijala, primjenom novih inženjerskih tehnologija, čime proslavljaju visoke domete savremenog graditeljstva.
Međutim, Rodžersova karijera je bila posuta trnjem. Na putu realizacije njegovih zamisli stajali su mnogi, a prije svih sam princ Čarls. U svojim memoarima, Rodžers piše: „Ne vjerujem da princ od Velsa razume arhitekturu. On misli da je fiksiran u jednom trenutku u prošlosti… On zauzima privilegovan položaj i ne bi trebalo da to koristi da uništi živote ljudi sa kojima se ne slaže.“ Smatrajući ih lošim, princ je tokom četiri decenije stajao na putu Rodžersovim projektima u Londonu: proširenju Nacionalne galerije (1983), obnovi trga Paternoster pored Katedrale Svetog Pavla (1987), rekonstrukciji zdanja Kraljevske opere (devedesetih), a na kraju i dizajnu stotine stanova na lokaciji kasarne Čelsi (2009), povodom čega ga je Rodžers pozvao na javni duel. Deprimiran, opisao je princa: „Čarls malo zna o arhitekturi… On debatu vidi kao bitku stilova… On je zapravo nezaposleni pojedinac, što govori o stanju kraljevske porodice.“
